बिग्रँदै गएको आर्थिक असन्तुलनसँगै चीनको अर्थतन्त्रले गति गुमाउने क्रम जारी छ । निराशाजनक जून डाटा, कम खुद्रा बिक्री, गिरावट निर्यात आदेश र ढिलो औद्योगिक उत्पादनले रोकिएको आर्थिक रिकभरीलाई संकेत गर्दछ।

चीनको खुद्रा बिक्री 3.1% बढ्यो, जुन मे मा 12.7% को बृद्धिबाट तीव्र रूपमा घट्यो। औद्योगिक उत्पादन वृद्धि मे महिनाको ३.५ प्रतिशतबाट जूनमा ४.४ प्रतिशतमा पुगे पनि माग सुस्त रह्यो। 2023 को पहिलो छ महिनामा सरकारी स्वामित्वका उद्यमहरूको लगानी 8.1% ले बढे पनि, निजी स्थिर-सम्पत्ति लगानी 0.2% ले संकुचित भएको छ, जसले कमजोर निजी व्यवसायिक विश्वासलाई संकेत गर्दछ।

जुनमा चीनको निर्यात १२.४ प्रतिशतले घटेको छ, जुन तीन वर्षयताकै उच्च गिरावट हो भने आयात ६.८ प्रतिशतले घटेको छ। विकसित देशहरूमा उच्च मुद्रास्फीति र भूराजनीतिक अवस्थाका कारण चीनको वैदेशिक व्यापारले वर्षको दोस्रो आधामा थप हेडविन्डको सामना गर्ने सम्भावना छ।

प्रत्यक्ष वैदेशिक लगानी (एफडीआई) को प्रवाह पनि वर्षको पहिलो पाँच महिनामा ५.६ प्रतिशतले घटेको छ । ‘चीनमा व्यापार गर्नु धेरै जोखिमपूर्ण भएको छ’ भन्ने धारणाले देशमा पुँजीको प्रवाहलाई निसासिरहेको छ । MSCI चाइना इन्डेक्स, विश्वव्यापी चिनियाँ कम्पनीहरूमा विदेशी लगानीको गेज, जुन सम्म लगभग 6% ले घटेको छ।

चीनको इक्विटी बजारले यस वर्ष अन्य विश्वव्यापी बजारहरूको तुलनामा कमजोर प्रदर्शन गरिरहेको छ, यसले सुझाव दिन्छ कि कमजोर वृद्धि सम्भावना र नीतिगत प्रोत्साहनको अभावले पहिले नै पूर्ण रूपमा मूल्य निर्धारण गरिसकेको छ। चिनियाँ स्टकहरू जनवरीको अन्त्यमा आफ्नो शिखरबाट २०% भन्दा बढी घटेको छ। आयमा अस्थिरता, सुस्त अर्थतन्त्र र कडा नियामक छानबिनले कम्पनीहरूलाई निरुत्साहित गरेकोले चीनको आईपीओ आवेदनहरू 2023 को पहिलो छमाहीमा एक तिहाइले घट्यो।

जुनमा मुद्रास्फीतिको शून्य दर र घट्दो कारखाना-गेट मूल्यहरूले अपस्फीतिको जोखिमको बारेमा चिन्ता बढाएको छ। मुद्रास्फीतिले अर्थतन्त्रमा कमजोरी र विश्वासको कमीलाई सङ्केत गर्ने भएकाले आर्थिक वृद्धिलाई उल्लेखनीय रूपमा बाधा पुर्याउनेछ। यसले व्यापारिक मुनाफा कम गर्ने, तलब घटाउने र बेरोजगारी बढाउनेछ।

ड्र्यागन-बोट फेस्टिभलका लागि यस वर्ष जुनको बिदामा घरेलु यात्रा खर्च पूर्व-महामारी स्तर भन्दा कम थियो। परम्परागत रूपमा व्यस्त मौसमको बावजुद कार बिक्री र आवासीय घर जग्गा बिक्री घट्यो।

सेवा क्षेत्रको विस्तार पनि सुस्त भएको छ । सेवा क्षेत्रको राजस्व, जसमा साना, मझौला र व्यक्तिको प्रभुत्व छ

व्यापार, ठूलो गिरावट आएको छ। यसले शून्य-कोविड प्रतिबन्धहरू हटाउँदा यस क्षेत्रलाई भर्ती र विस्तारमा सतर्क बनाएको छ।

चीनको नेशनल ब्यूरो अफ स्ट्याटिस्टिक्सका अनुसार युवा बेरोजगारी मे महिनाको २०.८ प्रतिशतको तुलनामा जुनमा २१.३ प्रतिशतले रेकर्ड भएको छ। दीर्घकालमा अर्थतन्त्रले गति गुमाइरहने हो भने बेरोजगारी समस्या झन् गम्भीर हुने सम्भावना छ, जसले मुलुकको सामाजिक स्थायित्वलाई चुनौती दिनेछ । सामाजिक सञ्जालमा अहिलेको अवस्थालाई लिएर युवाहरूले गरेको असन्तुष्टिको अभिव्यक्तिले अर्थतन्त्रमा व्यापक विश्वास गुमाउने सम्भावना छ ।

ऋण-संचालित लगानीबाट घरेलु उपभोगमा आधारित अर्थतन्त्रलाई पुन: सन्तुलनमा राख्ने सी जिनपिङको नीति सफल हुन सकेको छैन किनभने नेतृत्वको सामाजिक कल्याण र स्वास्थ्य सेवा प्रावधानहरू विस्तार गर्न नसक्दा उच्च स्तरको सावधानी बचत भएको छ। अर्थतन्त्रको अवस्थाप्रति जनतामा देखिएको निराशाका कारण घरेलु उपभोग कमजोर रहेको छ ।

स्थानीय सरकारहरू आफैं आर्थिक दबाबमा छन्। उनीहरु राजस्वका लागि जग्गा बिक्रीमा भर पर्न आएका थिए तर घरजग्गा अभावका कारण राजस्वको स्रोत पनि सुकेको छ ।

चिनियाँ अर्थतन्त्रले जनसांख्यिक लाभांशको हानि, पूँजी-गहन वृद्धिबाट टाढा धकेल्ने र उत्पादकता वृद्धिमा क्रमिक गिरावटका कारण कमजोर वृद्धिको लामो अवधिको सामना गर्ने सम्भावना छ। सरकारको ‘साझा समृद्धि’ नीति र उपभोग बृद्धि गर्ने प्रयासलाई कुल गार्हस्थ्य उत्पादनको करिब ३५० प्रतिशतको हाराहारीमा मुलुकको कुल ऋणको उच्च जोखिमका कारण अलपत्र परेको संरचनात्मक आर्थिक सुधारले समर्थन गरेको छैन ।

सि जिनपिङको नेतृत्वमा रहेको सरकारलाई सुस्त अर्थतन्त्रको समाधान खोज्न झनै कठिन हुँदै गएको छ । सी जिनपिङको निजी क्षेत्रको खर्चमा राज्यको स्वामित्वमा रहेका उद्यमहरूमा जोडले आर्थिक वृद्धिलाई पुनरुत्थान गर्ने सम्भावना छैन किनभने यी निगमहरूको उत्पादकत्व चीनमा निजी फर्महरूको तुलनामा धेरै कम छ। सबैको नजर यस महिनाको अन्त्यमा हुने पोलिटब्युरो बैठकमा छ, जब शीर्ष नेताहरूले बाँकी वर्षको लागि नीति पाठ्यक्रम चार्ट गर्न सक्छन्।